STATYSTYKI.
Odpady medyczne i weterynaryjne z racji swoich właściwości są zaliczane do odpadów niebezpiecznych. Powstają one w wyniku udzielania świadczeń zdrowotnych oraz prowadzenia badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. Część z nich w wyniku świadczenia usług weterynaryjnych, w tym badań, leczenia zwierząt, prac naukowych i doświadczalnych na zwierzętach. Na podstawie danych GUS ilość wytworzonych odpadów medycznych i weterynaryjnych w 2013 r. w stosunku do 2008 r. wzrosła o około 25,6%, z wartości około 36 tys. Mg do około 45 tys. Mg (2). Według Resortu Klimatu i Środowiska w Polsce powstaje rocznie ok. 63 tys. ton odpadów medycznych. Z perspektywy czasu oraz tego, jak wygląda rzeczywistość w szpitalach podczas trwającej pandemii COVID, możemy założyć, że ilość ta w chwili obecnej jest wyższa o ok. 50 %.
SPALARNIE ODPADÓW MEDYCZNYCH.
Patrząc na statystyki można by przyjąć, iż głównym problemem jeżeli chodzi powstające odpady medyczne w Polsce jest rosnąca z roku na rok ich ilość. W naszym kraju funkcjonują 23 instalacje służące do unieszkodliwiania tego typu odpadów. Na uwagę zasługuje ich nierównomierne rozmieszczenie. I tak też, na terenie województw: dolnośląskiego, warmińsko-mazurskiego oraz opolskiego brak jest takich instalacji. Z kolei w województwie pomorskim, śląskim i lubuskim działają po 3 spalarnie mogące przyjmować odpady medyczne i weterynaryjne (1).
SPOSOBY UTYLIZACJI.
Według polskiego prawa wymagania dotyczące sposobu unieszkodliwiania zakaźnych odpadów medycznych i weterynaryjnych należą do najbardziej restrykcyjnych w Europie oraz na świecie. Jest to spowodowane ograniczoną możliwością zagospodarowania tego typu odpadów wyłącznie do termicznego przekształcania w spalarniach odpadów niebezpiecznych. W wielu krajach Unii Europejskiej alternatywne metody, takie jak sterylizacja parowa (autokalwowanie) oraz działanie mikrofalami, są uznanymi i powszechnie stosowanymi sposobami zagospodarowania tego strumienia odpadów. Na podstawie doświadczeń innych krajów można stwierdzić, że są to metody bezpieczne, spełniające wymagania bezpieczeństwa oraz nie stanowiące zagrożenia dla życia i życia. Ich wykorzystanie jest zgodne z przepisami unijnymi (1). Dopuszczenie w naszym kraju metod innych niż spalanie mogłoby znacznie obniżyć koszty utylizacji odpadów medycznych.
CO DALEJ?
Z informacji, które w ostatnim czasie przekazało Ministerstwo Klimatu i Środowiska wynika, iż na razie w Polsce nie będą dopuszczone inne niż spalanie alternatywne metody zagospodarowania odpadów medycznych (5). Co to w praktyce oznacza? Otóż to, iż od kilku lat na polskim rynku obserwuje się systematyczny wzrost kosztów unieszkodliwiania odpadów medycznych. Dopóki nie zostaną wprowadzone inne metody unieszkodliwiania tych odpadów nie ma co liczyć na zahamowanie podwyżek.
ROZSĄDNA SEGREGACJA SZANSĄ.
Na co zatem powinny zwrócić uwagę placówki, w których powstając tego typu odpady żeby ograniczyć koszty związane z ich utylizacją? Przede wszystkim na prawidłową klasyfikację. Przeważnie są one kwalifikowane do odpadów zakaźnych – 18 01 03*. Jest to podyktowane w głównej mierze niewiedzą lub wygodą personelu. Tymczasem znaczna część wytwarzanych w tych placówkach odpadów może i powinna zostać zaklasyfikowana jako odpady inne niż niebezpieczne o kodzie 18 01 04. Po za tym, część odpadów usuwanych jako odpady medyczne zakaźne, spełnia kryteria odpadów opakowaniowych, i mogłaby być klasyfikowana w podgrupie 15 01. Szacuje się, że dzięki właściwym praktykom segregacji w placówkach ochrony zdrowia, istnieje możliwość ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów zakaźnych nawet w granicach 20 – 40%. Działania edukacyjne oraz racjonalne podejście podmiotów ochrony zdrowia, w tym organów kontroli do klasyfikacji odpadów medycznych, mogą wpłynąć na znaczące zmniejszenie wydatków sektora ochrony zdrowia związanych z unieszkodliwianiem tych odpadów. Jest to możliwe w szczególności przez ograniczenie masy odpadów trafiającej do unieszkodliwiania w spalarniach odpadów niebezpiecznych. Oraz co równie istotne na otwarcie rynku dla dopuszczonych w Polsce technologii ich przetwarzania (1).
Źródła:
- Ekspertyza dot.: Sposoby zagospodarowania niebezpiecznych odpadów medycznych i weterynaryjnych w Polsce oraz innych krajach Unii Europejskiej, Biuro Analiz, Dokumentacji i Korespondencji, Warszawa 2021
- Krajowy plan gospodarki odpadami 2022
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 października 2016 r. w sprawie wymagań i sposobów unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych (Dz.U. 2016 poz. 1819)
- Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2021 poz. 779)
- https://portalkomunalny.pl/odpady-medyczne-na-razie-tylko-do-spalania-ministerstwo-nie-zna-kosztow-ponoszonych-przez-szpitale-421493/
Artykuł przygotowała:
Kamila Kłos – pracownik firmy Palmedica
Przywłaszczania, rozpowszechnianie bez podania nazwiska autora, kopiowanie tekstu podlega karze zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Zdjęcie: Palmedica
